Magdalena Drab
aktorka, dramatopisarka, reżyserka, felietonistka, pedagożka
Ukończyła Wydział Aktorski PWSFTviT im. L. Schillera w Łodzi, gdzie w 2019 roku uzyskała tytuł doktora sztuki. Została nagrodzona na 31. Festiwalu Szkół Teatralnych w Łodzi (2013) za rolę Kobiety w spektaklu „Dwoje biednych Rumunów mówiących po polsku” w reż. Małgorzaty Bogajewskiej. Debiutowała w Teatrze Nowym im. K. Dejmka w Łodzi rolą Ryfki w spektaklu „Kokolobolo” w reż. J. Głomba. Od 2014 roku jest związana z Teatrem Modrzejewskiej w Legnicy. Jest współzałożycielką Fundacji Teatr Zamiast. Stworzyła ponad dwadzieścia sztuk teatralnych. Jej dramaty były tłumaczone na język francuski, czeski i rosyjski. Pisze do miesięcznika „Teatr”. Od 2020 roku prowadzi zajęcia z Elementarnych zadań aktorskich, Podstaw gry aktorskiej i Treningu aktorskiego w Akademii Sztuk Teatralnych im. St. Wyspiańskiego Filii we Wrocławiu. W swojej pracy koncentruje się przede wszystkim na poszukiwaniu różnorodności form i tematów. Interesują ją również zagadnienia społeczne. Jako aktorka inspiruje się metodą Mike’a Leigh.
W 2017 roku miała miejsce premiera jej autorskiego monodramu „Curko Moja Ogłoś To – rytmizowany biuletyn z wystawy Marii Wnęk”, który przyniósł jej liczne nagrody, m.in. główną nagrodę w 1. Konkursie na Najlepszy Spektakl Teatru Niezależnego „The Best Off”, dwie nagrody na Festiwalu OFTeN w Ostrowie Wielkopolskim, nagrodę aktorską na 9. Koszalińskich Konfrontacjach Młodych „m-teatr”, wyróżnienie na Toruńskich Spotkaniach Teatrów Jednego Aktora, wyróżnienie na Festiwalu „Kontrapunkt” w Szczecinie oraz wyróżnienie aktorskie na Kaliskich Spotkaniach Teatralnych.
Sophie Bourbonnais
z Muzeum Hors-les-Normes La Fabuloserie w Dicy
Sophie jest jedną z dwóch córek Alaina Bourbonnaisa – francuskiego architekta i kolekcjonera, który w 1983 roku założył La Fabuloserie – unikalne muzeum poświęcone sztuce poza normami. Po śmierci ojca w 1988 roku, a następnie matki Caroline w 2014 roku, Sophie i jej siostra Agnès przejęły kierownictwo nad muzeum. La Fabuloserie, zlokalizowane w Dicy, przyciąga około 15 000 odwiedzających rocznie i prezentuje ponad tysiąc dzieł, w tym słynny Karuzel Petit Pierre’a. Sophie Bourbonnais aktywnie uczestniczy w międzynarodowych wydarzeniach poświęconych Art Brut i Outsider Art oraz w debatach na temat roli instytucji prezentujących tego typu twórczość.
Marek Młodecki
z Muzeum Hors-les-Normes La Fabuloserie w Dicy
Marek Młodecki to polski architekt i artysta, który od lat mieszka i pracuje w Paryżu. W latach 70. XX wieku był członkiem grupy „Zuzanna i Spółka”, zrzeszającej studentów Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. Grupa ta zasłynęła z udziału w akcji „Multipart” Tadeusza Kantora w 1971 roku. W ramach tej akcji zakupili jeden z obrazów Kantora, który następnie wykorzystali jako transparent podczas pochodu pierwszomajowego, skandując „Kantor” zamiast „Lenin”. Po happeningu obraz został zakopany na terenie Pałacu Zamoyskich w Warszawie, a po 41 latach odkopany i zaprezentowany na wystawie w Paryżu. Młodecki współpracował również z Krzysztofem Kubickim przy realizacji filmu dokumentującego akcję „Multipart”. Od wielu lat aktywnie, wspólnie z Sophie Bourbonnais, działa na rzecz Muzeum La Fabuloserie, zarówno jako osoba dbająca o utrzymanie miejsca jak i kurator i współkurator wystaw w Dicy i w Paryżu.
Pavel Konečný
kolekcjoner Art Brut (Ołomuniec, Czechy)
Na przełomie lat 60. i 70. XX wieku studiował historię sztuki na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Palackiego, a następnie pracował w Ołomuńcu jako kierownik i dramaturg Teatru Muzyki, a później jako dyrektor terenowego ośrodka Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Od lat 70. XX wieku interesuje się sztuką samouków, których autentyczne wypowiedzi plastyczne również kolekcjonuje. Wybrane prace z jego obszernej kolekcji były prezentowane w Muzeum Sztuki w Ołomuńcu, Muzeum Montanelli w Pradze, w Galerii Sztuki Naiwnej Słowackiej Galerii Narodowej w Pezinku oraz w Czeskim Centrum w Paryżu. W swojej kolekcji sztuki spontanicznej posiada około 500 dzieł, które regularnie są częścią zbiorowych wystaw Art Brut również w Czecha, Słowacji, Polsce i Francji.
Poza działalnością kolekcjonerską, jako kurator, regularnie organizuje wystawy twórców spontanicznych, wydaje serię edytorską Marginálie i okazjonalnie publikuje w czasopismach takich jak A2, Art & Antiques, Osservatorio Outsider Art czy Raw Vision. Co roku organizuje przegląd filmowy Art Brut Film Olomouc, którego czternasta edycja odbyła się w tym roku.
Jest członkiem praskiego stowarzyszenia ABCD zajmującego się poznawaniem i promocją art brut, a także międzynarodowej organizacji European Outsider Art Association (EOA).
W ostatnim czasie koncentruje się głównie na dokumentowaniu i ochronie unikalnych środowisk artystycznych typu art environment lub Habitants-paysagistes (z fr. – mieszkańcy swojego krajobrazu). W ramach tych działań nagrywa także krótkie filmy, które ukazują twórców spontanicznych, ich dzieła oraz często osobliwe środowiska życia, w których tworzą.
Déborah Lehot-Couette
dyrektorka ds. badań naukowych i zbiorów w Fundacji Dubuffeta w Paryżu
Jest doktorką historii sztuki, a temat jej rozprawy doktorskiej dotyczył historii kolekcji L’Aracine. Jej badania koncentrują się na procesach upamiętniania i instytucjonalizacji sztuki Art Brut. Jako niezależna kuratorka wystaw, odpowiadała za kolekcję i archiwum La Fabuloserie, a teraz pracuje jako archiwistka w Fundacji Dubuffeta w Paryżu. Jest członkinią CrAB (Collectif de réflexion sur l’Art Brut – Kolektywu Refleksji nad Sztuką Art Brut). Jej niektóre publikacje: Collectionner l’art brut. Jean Dubuffet & Alain Bourbonnais, Correspondance 1971–1985 (Paryż 2016, Albin Michel), Parcours Turbulents #1 Francis Marshall (Dicy 2016, La Fabuloserie), Des jardins imaginaires au jardin habité : des créateurs au fil des saisons (Dicy 2015, La Fabuloserie), Il était une fois l’art brut… Fictions des origines de l’art (Bruksela 2014, art&marges musée), Un autre regard. L’art hors-les-normes d’Alain Bourbonnais dans les murs de la collection Sainte-Anne (Paryż 2013, Musée Singer-Polignac).
Lucienne Peiry
specjalistka w dziedzinie Art Brut, kuratorka wystaw, prelegentka, eseistka i dziennikarka kulturalna
Przez dziesięć lat (2001–2011) pełniła funkcję dyrektorki Kolekcji Art Brut w Lozannie, przyczyniając się do rozwoju zbiorów i wzmocnienia pozycji muzeum zarówno w Szwajcarii jak i za granicą. Zorganizowała ponad 40 wystaw w Europie, Japonii i Australii oraz dawała wykłady i kursy w Europie, Stanach Zjednoczonych i Japonii. Prowadziła także badania i odkrywała nowych twórców art brut na świecie (Europa, Azja, Afryka), wzbogacając zbiory muzeum oraz publikując książki i filmy dokumentalne o tych artystach. Przez trzy lata (2011–2014) była również dyrektorką ds. badań i współpracy międzynarodowej Kolekcji Art Brut.
Swoją rozprawę doktorską, która ukazała się nakładem wydawnictwa Flammarion pod tytułem L’Art Brut, poświęciła historii kolekcji stworzonej przez Jeana Dubuffeta. Książka była wznawiana w 2016 i 2023 roku.
Była kuratorką wielu wystaw, m.in. Inextricabilia, enchevêtrements magiques w Maison Rouge w Paryżu (2017) oraz Écrits d’Art Brut. Langages & pensées sauvages w Muzeum Tinguely’ego w Bazylei (2021–2022). Prezentację zatytułowaną Parures d’Art Brut, obejmującą kostiumy kilku twórczyń i twórców, zorganizowała w Muzeum Sztuk Pięknych w Le Locle (2022).
Lucienne Peiry wykładała na EPFL (Politechnice Federalnej w Lozannie) w ramach Kolegium Nauk Humanistycznych, prowadząc kursy poświęcone art brut (2010–2024). W 2017 roku prowadziła również coroczny kurs na temat Art Brut na Uniwersytecie w Lozannie, na Wydziale Nauk Społecznych i Politycznych. Od 2015 roku prezentuje spektakl czytany oparty na tekstach Art Brut, z udziałem dwojga aktorów, w różnych teatrach Europy. W 2021 roku została członkinią komitetu Art Brut przy Centre Pompidou w Paryżu, po przekazaniu tej instytucji kolekcji Bruno Decharme’a. Po wystawie poświęconej Marcowi Moretowi, jej 45. wystawa zatytułowana Voir l’invisible. L’Art Brut et l’au-delà, została otwarta w Międzynarodowym Muzeum Reformacji w Genewie. Jej książka o ozdobach i kostiumach Art Brut ukaże się nakładem wydawnictwa Seuil w 2026 roku. Niedawno Lucienne Peiry została odznaczona tytułem Kawalerki Orderu Sztuki i Literatury za „wkład w promowanie sztuki i literatury we Francji i na świecie”.
[źródło: www.notesartbrut.ch]
Danilo Proietti
członek kolektywu Patrimoines Irréguliers de France
Samouk z pasją podążający własną drogę zawodową. Rozpoczynał w branży informatycznej, zanim jego zainteresowania skierowały się ku sztuce marginalnej, Brut i tworzonej przez samorodnych. Te doświadczenia skłoniły go do przemyślenia dotychczasowych działań. Zdecydował całkowicie poświęcić się fotografii i filmowi. Obecnie całą swoją energię angażuje w realizację projektów audiowizualnych, ze szczególną atencją i uznaniem odkrywając i śledząc niezwykłe ścieżki życiowe i dzieła twórczyń i twórców pozostających na marginesie systemu sztuki, a nawet społeczeństwa, posługujących się nietypowymi formami ekspresji. Jest członkiem kolektywu Patrimoines Irréguliers de France.
Anežka Šimková
historyczka sztuki, kuratorka wystaw
Ceniona specjalistka w dziedzinie Art Brut, z bogatym dorobkiem kuratorskim i publikacyjnym. Przyczyniła się do popularyzacji tej formy sztuki w Czechach i za granicą (m.in. w Polsce). Ukończyła studia z historii i bohemistyki na Uniwersytecie Palackiego w Ołomuńcu, a następnie specjalizację z zakresu sztuki użytkowej i muzeologii na Uniwersytecie Karola w Pradze, gdzie uzyskała tytuł doktora. Od lat związaną z Muzeum Sztuki w Ołomuńcu (Muzeum umění Olomouc), wcześniej jako kuratorka specjalizująca się w sztuce Brut oraz rysunkach mediumicznych. Po przejściu na emeryturę stale współpracuje z muzeum jako kuratorka lub współkuratorka wystaw, m.in. „Květy a jiné světy” (Kwiaty i inne światy) – wystawa z 2016 roku prezentująca fantazyjne motywy kwiatowe w twórczości Art Brut oraz „Přístavy neklidu. Art brut v Polsku” (Porty niepokoju. Art Brut w Polsce) – wielka wystawa poświęcona polskiemu Art Brut, przygotowana wspólnie z Šárką Belšíkovą.
Jest autorką publikacji na temat czeskich twórców Art Brut, m.in. „Anna Zemánková” – monografii znanej czeskiej artystce Art Brut, którą w 2017 roku wraz z Terezią Zemánkovą, a także „Přístavy neklidu. Art Brut v Polsku” – ogromnego katalogu, który towarzyszył wystawie i zawierał bogaty materiał ilustracyjny oraz teksty naukowe dotyczące historii i współczesności polskiego art Brut.
Roberta Trapani
historyczka sztuki, kuratorka
Jest doktorką historii sztuki, autorką rozprawy doktorskiej zatytułowanej „Patrimoines irréguliers en France et en Italie. Origines, artification, regard contemporain” (Uniwersytet Paris Nanterre / Palermo, 2016), co można tłumaczyć jako „Nieoczywiste dziedzictwa we Francji i we Włoszech. Początki, artfikacja, współczesna perspektywa”. Współzałożycielka Collectif de réflexion autour de l’Art Brut – CrAB (Kolektyw refleksji nad sztuką Brut) oraz Patrimoines irréguliers de France (PIF). Od 2008 roku współpracuje z Osservatorio Outsider Art przy Uniwersytecie w Palermo. Prowadziła zajęcia na wielu uczelniach. Jej badania były prezentowane podczas licznych krajowych i międzynarodowych konferencji oraz doprowadziły do organizacji wydarzeń artystycznych i kulturalnych. Jest współautorką książki „Slavko Kopač. Ombres et matières” (Gallimard, 2022), napisanej wspólnie z Fabrice’em Flahutezem i Pauline Goutain.
Współtwórcy i sprzymierzeńcy
ABCD
Czeskie stowarzyszenie ABCD istnieje od ponad 20 lat. Pierwotnie zostało założone w związku ze współpracą z organizacją o tej samej nazwie słynnego francuskiego kolekcjonera Bruno Decharma, którego duża kolekcja Art Brut znajduje się obecnie w Centre Pompidou w Paryżu. Francuski akronim ABCD oznacza „art brut – connaissance et diffusion”, to znaczy „rozpoznanie i rozpowszechnienie Art Brut”. Odnosi się to również do misji czeskiego stowarzyszenia, choć teraz jest ono całkowicie niezależne od swojego francuskiego poprzednika.
Pierwszą prezeską była Terezie Zemánková, wnuczka słynnej artystki Anny Zemánkovej, która przez wiele lat pracowała w tandemie kuratorskim z przedwcześnie zmarłą Ivaną Brádkovą. Do największych osiągnięć stowarzyszenia pod ich kierownictwem należy, m.in. organizacja dużych wystaw kolekcji Bruno Decharma w 2006 r., kolekcji Prinzhorn w 2009 r. oraz prac Adolfa Wölfli’ego w 2012 r., wszystkie w Galerii hl. m. Pragi w Domu U Kamenného zvonu, lub dużej wystawy ART BRUT LIVE w 2015 roku w Galerii DOX w Pradze. Dwie inne członkinie ABCD, Anežka Šimková i Šárka Belšíková, przygotowały w 2023 roku dużą wystawę polskiego Art Brut, zatytułowaną Přístavy neklidu (Porty niepokojów), w Muzeum Sztuki w Ołomuńcu. Nie jest to jednak wyczerpująca lista; można by wymienić jeszcze szereg innych wystaw, które odbyły się na przykład w praskich galeriach Artinbox i Montanelli.
Oprócz katalogów do wspomnianych wystaw, stowarzyszenie wydaje cykl Marginalia, w którym Pavel Konečný prezentuje niewielkie monografie wybranych twórców nie tylko z Czech, ale innych krajów, tj. słynna włoska artystka Bonaria Manca.
Stowarzyszenie jest również aktywne w organizacji kameralnego festiwalu filmów dokumentalnych o Art Brut, który od 14 lat odbywa się w Ołomuńcu, a od niedawna również w Pradzeo. Na festiwalu gościli m.in. francuski filmowiec Philippe Lespinasse, były dyrektor Austriackiego Centrum Art Brut w Gugging w Austrii Johann Feilacher i Sophie Bourbonnais z francuskiej La Fabuloserie. Stowarzyszenie współpracuje również z Art Brut Gallery Prague. Członkowie stowarzyszenia są też w ratowanie zagrożonej sztuki Brut czy Outsider Art. W ramach projektu o nazwie Save Art Brut członkowie mapują i pomagają zachować i rozpowszechniać prace kilku czeskich artystów, takich jak Ota Prouza i Přemysl Martinec.
Arie éditions
A.R.I.E., czyli organizacja uznana za pożyteczną społecznie (association reconnue d’intérêt général), wspiera od 1987 roku publikacje prac Claude’a i Clovisa Prévost we współpracy z instytucjami. Organizuje również wystawy i projekcje ich filmów. Claude Prévost jest antropolożką, natomiast Clovis Prévost był dyrektorem działu filmu w galerii Maeght. Od 1962 roku filmują i fotografują artystów uznanych oraz outsiderów. Spędzają z nimi nawet kilka lat, aby jak najwierniej oddać ich sposób myślenia. Wieloaspektowe spojrzenie na twórczość każdego z filmowanych bohaterów uczyniło ich cenionymi dokumentalistami kręgach sztuki osobnej (Art Singulier). Dzięki wystawom i filmom, które nadal realizują, wiele obiektów i pomników udało się uratować (np. Le Palais idéal du Facteur Cheval…).
DeFACTO (stowarzyszenie)
Stowarzyszenie DeFacto z Płocka od kilkunastu lat działa na rzecz osób z niepełnosprawnościami, promując ich aktywność społeczną, edukacyjną i zawodową. Organizacja specjalizuje się w działaniach na rzecz dostępności, prowadzi szkolenia, kampanie społeczne, projekty badawcze i kulturalne, głównie z udziałem osób z niepełnosprawnością wzroku. Od 2007 roku prowadzi Kiosk z prasą dla Osób Niewidomych, z którego korzysta ponad 2000 czytelników. Od 2012 roku prowadzi Internetowy Klub Filmowy Osób Niewidomych, w którym 200 widzów co miesiąc ogląda jeden nowy film z audiodeskrypcją dla niewidomych. Od 2011 roku organizuje co rok w Płocku Festiwale Kultury i Sztuki dla Osób Niewidomych umożliwiające przybyłym z całej Polski uczestnikom bezpośredni kontakt z filmem, teatrem, poezją i muzyką. DeFacto jest cenionym partnerem lokalnym i ogólnopolskim, konsekwentnie działającym na rzecz bardziej inkluzywnego społeczeństwa.
Fondation Dubuffet
Powstała w 1973 roku z inicjatywy samego Jeana Dubuffeta w celu zachowania jego dzieł i ułatwienia dostępu do nich szerokiej publiczności. Nabywa i przechowuje wszelkie obiekty, które mogą mieć szczególne znaczenie dla poznania życia i twórczości artysty. Wśród nich są: plany, rysunki i modele, gwasze, rysunki i grafiki, notatki, rękopisy, dokumenty itp. Fundacja mieści się w pięknej rezydencji w VI dzielnicy przy 137 rue de Sèvres, którą Dubuffet nabył jeszcze za życia.
Kolekcja Art Brut w Lozannie
W poszukiwaniu sztuki wolnej od uwarunkowań kulturowych i społecznych, przekonany o twórczym potencjale szaleństwa, francuski artysta Jean Dubuffet (1901–1985) już w 1945 roku zaczyna tworzyć kolekcję Art Brut – pojęcie, które wtedy sam wymyśla i definiuje. Sztuce Brut dostrzega „działanie artystyczne całkowicie czyste, surowe, na nowo wynalezione w całości przez swojego autora, wypływające tylko z jego wewnętrznej potrzeby.
W 1964 roku Dubuffet zaczyna publikować zeszytu p.t. L’Art Brut, z których osiem pierwszych redaguje sam. Seria jest wydawana do dziś. W 1971 roku przekazuje swoją kolekcję miastu Lozannie. Wówczas składa się na nią: 5 000 dzieł, 133 twórczyń i twórców. 26 lutego 1976 roku Collection de l’Art Brut zostaje udostępniona publiczności w XVIII-wiecznym Château de Beaulieu, który staje się siedzibą muzeum. Unikalny zbiór ma ciekawą aranżacją przestrzeni wystawienniczej – ciemne ściany i labiryntowa struktura pomieszczeń tworzą atmosferę sprzyjającą kontemplacji.
Od momentu powstania muzeum prowadzone są intensywnie działa na rzecz uznania i popularyzacji tej twórczości. CAB pozyskuje nowe obiekty, organizuje wystawy, wydaje katalogi, książki, monografie i produkuje filmy dokumentalne. Obecnie w kolekcji jest ponad 70 000 dzieł 1000 twórczyń i twórców. Około 700 prac prezentowanych jest na stałej ekspozycji w zamku de Beaulieu. Działania CAB są aktywnie wspierane przez Stowarzyszenie Przyjaciół Art Brut (AAAB).
Kolekcja Art Brut AK
Jedna z największych prywatnych kolekcji Art Brut w Polsce, tworzona nieprzerwanie od 25 lat przez Andrzeja Kwasiborski (1969) z Płocka. Składa się na nią kilka tysięcy prac, w większości polskich twórców. Od 2002 roku Andrzej Kwasiborski wydaje publikacje poświęcone autorom z kolekcji, których stałymi składowymi są: nota biograficzna, zdjęcie artysty i kilka reprodukcji. Samizdatowe wydawnictwa rozsyła do muzeów, galerii i ludzi związanych z branżą sztuki, by świat się dowiedział o ich istnieniu. Do dziś ukazało się blisko 40 zeszytów. Od kilku lat obok wystaw krajowych prace z kolekcji AK prezentowane są również na wystawach za granicą, m. in. w Création Franche w Begles czy Muzeum Art et Marges w Brukseli w Belgii. Od maja 2017 do listopada 2018 roku kolekcja Andrzeja Kwasiborskiego prezentowana była równorzędnie z kolekcją Alaina Bourbonnais w Muzeum La Fabuloserie w Dicy we Francji. Od 2021, wspólnie z Radosławem Łabarzewskim realizuje projekt „INNI. Sztuka jest tam, gdzie nikt nie szuka”, którego celem jest tworzenie portretów filmowych twórców Art Brut i Outsider Art. Współproducentem i producentem filmów jest Płocki Ośrodek Kultury i Sztuki, im. Themersonów. Dotąd powstało 5 obrazów, które były prezentowane w Polsce i za granicą na HORS CHAMP Festival Film d’Art Singulier w Nicei (Francja) oraz na Art Brut Film w Ołomuńcu (Czechy). W 2022 roku projekt został wyróżniony „Impulsem Kultury” – nagrodą mazowiecką w dziedzinie promocji dziedzictwa lokalnego.
Muzeum Mazowieckie w Płocku
Jedno z najstarszych muzeów regionalnych w Polsce, znane z unikatowej kolekcji sztuki secesyjnej oraz bogatych zbiorów art déco i dizajnu. Prowadzi bogatą działalność wystawienniczą, edukacyjną i naukową. W swoich zbiorach łączy historię regionu z szeroką prezentacją sztuki, designu i kultury XX wieku. Siedziba główna mieści się w zabytkowej kamienicy przy ul. Tumskiej w Płocku. Aktywnie działa na styku historii, sztuki i edukacji, będąc ważnym centrum kultury w regionie.
Muzeum Sztuki-Poza-Normą La Fabuloserie w Dicy
Muzeum powstało w 1983 w Dicy (region L’Yonne) – w wiejskiej posiadłości paryskiego architekta, artysty i kolekcjonera Alain Bourbonnais, który przyjaźnił się z Jeanem Dubuffetem. Zaprojektowane jako prawdziwy gabinet osobliwości, składa się z dwóch przestrzeni: „Domu-Muzeum” oraz „Zamieszkanego ogrodu”. W kolekcji jest tysiące dzieł stworzonych przez takich twórców Art Brut i Outsider Art jak: Yanko Domsic, Émile Ratier, Simone Le Carré-Galimard, Aloïse (Aloïse Corbaz), Paul Amar, Tô Bich Hai, Guy Brunet, Nek Chand, Mario Chichorro, Aloïse Corbaz, Francis Marshall, Giovanni Battista Podestà, André Robillard. W „Zamieszkanym ogrodzie” można podziwiać stojące na zewnątrz rzeźby Habitants-Paysagistes ( z fr. -„mieszkańców własnego krajobrazu”), takich jak Camille Vidal, Jules Damloup, a także wiatrowskazy Jeana Bertholle’a i – największy skarb – niezwykłą karuzelę zwaną La Manège de Petit Pierre. W przeciwieństwie do kolekcji Dubuffeta, w której dominowały dzieła pozyskane ze szpitali psychiatrycznych, u paryskiego architekta – większość to dzieła ludzi z gminu, w większości dawnych rzemieślników, pracowników fizycznych, rolników, bez wykształcenia artystycznego, którzy – najczęściej w drugiej połowie swojego życia, na rencie lub emeryturze zaczynali tworzyć.
Po doświadczeniach z paryskim Atelier Jacob (1972-1982), w którym prezentował prace twórców z kolekcji Jeana Dubuffeta i własnej, Bourbonnais doszedł do wniosku, że miejska galeria, która chcąc nie chcąc jest narzędziem komercyjnym, to złe miejsce dla Art Brut. Uważał, że ta sztuka potrzebuje czegoś zbliżonego bardziej do domu z ciepłym kominkiem niż butiku przy ruchliwej ulicy. Oddalone ponad sto kilometrów od stolicy, Dicy wydawało się odpowiednim miejscem. Zanim jednak muzeum rozkręciło się na dobre, nieoczekiwanie w 1988 roku jego twórca zmarł i cała odpowiedzialność spadła na jego żonę – Carolinę. W 2014 roku, pałeczkę przejęły córki – Sophie i Agnès. W 2017 roku w La Fabuloserie pojawiła się, m.in. duża wystawa połączonych kolekcji Alaina Bourbonnais i Andrzeja Kwasiborskiego.
Patrimoines irréguliers de France (PiF)
To kolektyw badawczo-aktywistyczny skupiający osoby z różnych środowisk, którego celem jest upowszechnianie i ochrona form twórczości powstających na marginesie systemu sztuki. Są to działania wymykające się obowiązującym konwencjom i dominującym kodom kulturowym, czerpiące z tradycji kultury popularnej oraz kontrkultur. Twórczość ta łączy rozmaite style i języki, skłaniając do podejścia transdyscyplinarnego – obejmującego sztuki plastyczne, dekoracyjne, architekturę, pisanie, performans, fotografię, film i muzykę. Dzieła te są owocem podejścia samorodnego lub nurtu DIY (zrób to sam) i powstają na pograniczu sztuki i nie-sztuki, pomiędzy przedmiotem a praktyką, pomiędzy kulturą wysoką a popkulturą.
Poprzez organizację wydarzeń kulturalnych, publikację tekstów krytycznych oraz realizację reportaży i filmów dokumentalnych, PiF dąży do ujawnienia tego, wciąż słabo rozpoznanego, obszaru twórczości. Kolektyw planuje również stworzenie obserwatorium oraz centrum dokumentacji, które pozwolą zachować pamięć o tych zapomnianych światach.
PiF prowadzi także działania na rzecz ochrony tego dziedzictwa poprzez kampanie informacyjne, których celem jest zaangażowanie lokalnych społeczności i instytucji państwowych. Wspiera także inicjatywy oddolne, oferując pomoc merytoryczną i techniczną ich organizatorom.
Znalezienie.pl
Blog prezentujący twórczość ludzi, którzy wymykają się wszelkim definicjom i najczęściej, zwłaszcza w Polsce, nie budzą zainteresowania tzw. świata sztuki. Znajdziecie tu opisu twórców Outsider Art lub Art Brut ale również zjawisk opisanych jako Hors-Les-Normes, Art Naif, Art Singulier, Création Spontanée, Art Visionnaire czy Art des Habitants-Paysagistes. Na stronach znalezienie.pl znaleźć można definicje tych zjawisk, analizy, teksty krytyczne, ale także kalendarium zjawisk poza normą. Blog jest prowadzony przez Radosława Łabarzewskiego – animatora kultury z Płockiego Ośrodka Kultury i Sztuki, im. Themersonów. Od 2002 roku wspólnie z Andrzejem Kwasiborskim jeździ po Polsce w poszukiwaniu ludzi i miejsc związanych z Art Brut. Od 2014 roku współpracuje z Muzeum la Fabuloserie w Dicy (Francja). Od 2021 realizuje projekt „INNI. Sztuka jest tam, gdzie nikt nie szuka”, którego celem jest tworzenie portretów filmowych twórców Art Brut i Outsider Art.