Festiwal Muzyki Jednogłosowej prezentuje najstarsze zabytki chrześcijańskiej kultury muzycznej z pietyzmem przechowywane w zaciszu klasztornych bibliotek w różnych częściach Europy. Obok chorału gregoriańskiego, głównej i najstarszej formy muzycznej liturgii rzymskiej, w ramach wieczornych spotkań w katedrze płockiej słychać również muzykę kościołów wschodnich.

VOX FEMINAE: kobiety w kulturze dawnej Europy

Termin: 19-21 maja 2023 r.
Miejsce: Bazylika Katedralna, Dom Darmstadt
Pierwsza edycja: 1995 rok

Festiwal Muzyki Jednogłosowej w Płocku należy do wąskiego grona najbardziej prestiżowych i najstarszych świąt muzyki dawnej w Europie. Tegoroczną, 29. edycję, zatytułowaliśmy „VOX FEMINAE: kobiety w kulturze dawnej Europy”. Wymyślając ten temat, chcieliśmy nie tylko zaprezentować rolę i miejsce kobiet w muzyce dawnej, ale pokazać, że wciąż borykamy się z mniejszą ich obecnością w życiu społecznym i kulturowym. Ostatnie lata w Polsce nie tylko nie poprawiły tego stanu rzeczy, ale wręcz pogłębiły kryzys partycypacji. Jednym z najważniejszych zadań kultury jest podejmowanie prób zmiany tego stanu rzeczy.

Koncepcja festiwalu skłoniła nas do zaproszenia dwóch najwybitniejszych na świecie żeńskich zespołów wokalnych. Obydwa mają w repertuarze utwory pisane przez kobiety, których muzyczne dokonania nie ustępowały poziomem dokonaniom mężczyzn, a mimo to są mniej znane światowej publiczności.

Organizatorami Festiwalu są: Płocki Ośrodek Kultury i Sztuki im. Themersonów, Urząd Miasta Płocka oraz Kuria Diecezjalna w Płocku.

PROGRAM 29. FESTIWALU MUZYKI JEDNOGŁOSOWEJ

19 maja | piątek | godz. 19:00 | katedra płocka 

DISCANTUS (Brigitte Lesne, kierownictwo artystyczne) | Jakubowe Pole Gwiazd

Festiwal otworzy Discantus, który od początku lat 90-tych ubiegłego wieku jest dla wszystkich punktem odniesienia w interpretacji muzyki dawnej. W Płocku wykonawczynie zaśpiewają program Un chemin d’étoiles – średniowieczne pieśni pielgrzymów do Santiago de Compostella. Ze wszystkich regionów Europy mężczyźni i kobiety udawali się do Composteli, aby oddać cześć grobowi św. Jakuba. Opracowany w XII wieku śpiewnik Liber Sancti Jacobi, czyli Codex Calixtinus, towarzyszył pielgrzymom w wędrówce. Codex gromadzi bogaty repertuar pieśni liturgicznych poświęconych apostołowi. Śladami tych niestrudzonych wędrowców Discantus prowadzi słuchacza także do serii pieśni poświęconych Marii Dziewicy: cantigas Alfonsa El Sabio i pieśni ze słynnego śpiewniku Llibre Vermell de Montserrat, przeznaczonych na czuwania pielgrzymów, aby mogli „śpiewać i tańczyć pobożnie”.

20 maja | sobota | godz. 19:00 | Dom Darmstadt, Stary Rynek 8 

MISTYCZKI I HERETYCZKI | Wykład i projekcja filmu „Matka Joanna od Aniołów” Jerzego Kawalerowicza  

Program tegorocznego festiwalu wykracza poza muzyczne ramy.  W drugim dniu chcieliśmy sprowokować publiczność do przemyśleń i dyskusji na temat strategii ucieczek kobiet od patriarchalnych struktur i podejmowanych przez nie próbach decydowania o własnym losie. Znakomicie ilustruje to jeden z najpiękniejszych wizualnie filmów polskich – „Matka Joanna od Aniołów”. Opowiadanie Jarosława Iwaszkiewicza i film Jerzego Kawalerowicza zostały zainspirowane wydarzeniami, które miały miejsce we francuskim Loudun w XVII wieku. Niemal cały zakon urszulanek, na czele z przeoryszą Jeanne des Anges, miał zostać tam opętany przez diabły. Za winnego uznano księdza Urbaina Grandiera, autora książki krytykującej celibat w kościele katolickim. Grandiera spalono na stosie w 1634 roku. Kilka miesięcy później do Loudun przybył egzorcysta Jean-Joseph Surin. Wkrótce później i on miał zostać opętany przez diabły. Dzieło Iwaszkiewicza/Kawalerowicza to studium psychologii człowieka badającego odporność na dobrowolnie przyjęte ograniczenia własnej natury oraz narzucone zakazy.

Pokaz filmu odbędzie się w Domu Darmstadt i zostanie poprzedzony wykładem. To wydarzenie odbędzie się w kooperacji z Kinem za Rogiem Płockiego Ośrodka Kultury i Sztuki im. Themersonów.

21 maja | niedziela | godz. 19:00 | katedra płocka  

TIBURTINA ENSEMBLE (Barbora Kabátková, kierownictwo artystyczne) | Kwiaty wśród cierni

Festiwal zamknie czeski zespół wokalny Tiburtina Ensemble. O jego klasie świadczy nie tylko uznanie krytyków i słuchaczy, ale i fakt, że współtworzą go tak wybitne śpiewaczki jak Barbora Kabátková i Hana Blažíková. Nazwiska obu artystek przyciągają publiczność do najbardziej renomowanych sal koncertowych na całym świecie. Czeszki zaprezentują w Płocku program Flos inter spinas (Kwiaty wśród cierni), w którym sięgają do trzynasto- i czternastowiecznych rękopisów, znajdujących się w praskim klasztorze św. Jerzego. Zawierają one repertuar odnoszący się do świętych dziewic — wczesnochrześcijańskich świętych: Katarzyny Aleksandryjskiej, Barbary i Małgorzaty.