Art Brut
reż. Jaroslav Vizner, Guy de Belleval | Francja 1976, 50’ | Fundation Dubufffet
Twórca Kolekcji Art Brut, która na początku lat 70. XX wieku trafiła do Lozanny – Jean Dubuffet w telewizyjnym reportażu opowiada o tym, czym jest ta sztuki i ta kolekcja. Materiał pochodzi z 1976 roku. To rok otwarcia kolekcji dla publiczności. Początek nowej drogi. Dubuffet mówi w filmie, że tym, co zasadniczo odróżnia sztukę brut od sztuki zakorzenionej w tradycyjnej kulturze, jest gwałtowność jako źródło twórczości oraz dążenie do wolności. W materiale pojawiają się też Michel Thévoz – pierwszy, wieloletni dyrektor Muzeum Art Brut w Lozannie.
Film otwarcia
Dziennik podróży #1: La Fabuloserie
reż. Danilo Proietti | Francja 2021, 9’ | PiF & La Fabuloserie
Dziennik podróży w formie docu-vloga, który ma łączyć lekkość, rozrywkę i edukację. Pierwszy odcinek serii, w której śledzimy działania członków kolektywu Patrimoines Irréguliers de France odkrywających unikalne miejsca, nietypowe otoczenia, monumentalne przedsięwzięcia lub zadziwiające kolekcje. Jednocześnie jest to zapis wizyt u artystów i lokalnych aktywistów działających na polu sztuki niekonwencjonalnej. Pierwszy odcinek poświęcony jest muzeum La Fabuloserie w Dicy, oglądanego oczami Oliviera Vilaina, który w tamtym czasie dopiero dołączył do kolektywu PIF i po raz pierwszy odkrywa to ikoniczne, kultowe miejsce.
Film prezentowany w sekcji: PAMIĘĆ i RATUNEK: La Manège de Petit Pierre
Curko moja ogłoś to – rytmizowany biuletyn
z wystawy Marii Wnęk
(monodram) scenariusz – Magda Drab | występuje – Magda Drab | muzyka i konsultacja reżyserska – Albert Pyśk |
Premiera: 2 września 2017, Łódź | 50’
Scenariusz powstał z rewersów obrazów Marii Wnęk (1922-2005). Wnęk nie była absolwentką akademii ani uczennicą wielkich mistrzów palety. Ukończyła zaledwie cztery klasy, w rodzinnej wsi uważano ją za osobę niespełna rozumu. Jako artystka zadebiutowała dopiero po czterdziestce. Twierdziła, że malować każe jej sam Bóg, którego gorliwie czciła od najmłodszych lat.
Monodram Magdy Drab mówi zarówno o niezwykłej postaci, jak i o świecie, który jej się przygląda, o wyobcowaniu i wyobraźni, o prawdziwej sztuce i o tym, jak ją postrzegamy. Spektakl zwyciężył w 1. Konkursie na Najlepszy Spektakl Teatru Niezależnego „The Best Off” (2018), a jego autorka i wykonawczyni, Magda Drab, otrzymała również pierwszą nagrodę i nagrodę dla osobowości artystycznej w XIX Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Niezależnych OFTeN w Ostrowie Wielkopolskim. Rok później nominowano ją do Paszportów Polityki – jednej z najbardziej prestiżowych nagród kulturalnych dla młodych twórców.
Niezwykłe ocalenie
reż. Danilo Proietti | Francja 2023, 53’ | PiF & La Fabuloserie
W 1988 roku Karuzela Małego Piotra została rozebrana, przewieziona ok. 100 km i ponownie odbudowana. Był to jedyny sposób, aby ją uratować. Przez kolejne 30 lat można ją było oglądać w Muzeum La Fabuloserie w Dicy. W filmie mamy okazję poznać tę historię, ale także zobaczyć, jak wiele zabiegów pielęgnacyjnych wymaga piękne, lecz kruche dzieło, jakim jest karuzela. Dokument opowiada o drugim ocaleniu, w maju 2021 roku, Wieży Eiffla wykonanej przez Pierre’a Avezarda. Poprzez świadectwa, wywiady i materiały archiwalne, „Niezwykłe ocalenie” pokazuje wszelkie trudności i koszty związane z restauracją rzeczy efemerycznych. Jest też świadectwem ogromnej kreatywności niezbędnej do ocalenia dzieła sztuki.
Film prezentowany w sekcji: PAMIĘĆ i RATUNEK: La Manège de Petit Pierre
Filmowe Muzeum Pamięci Szczepana Muchy
reż. Andrzej Różycki, Mariella Nitosławska | Polska 1984, 15’ | WFO (Wytwórni Filmów Oświatowych)
Dyplom operatorski Marielli Nitosławskiej poświęcony pamięci rzeźbiarza z Ziemi Sieradzkiej. Film, pozbawiony słownego komentarza, skupia się wyłącznie na pracach artysty. Jest ciekawym przykładem rejestracji przydomowej przestrzeni, która pełna jest wytworów Szczepana Muchy (1908-1983), ale dokonanej już po śmierci twórcy. Dom, obejście, charakterystyczna palisada. Zagroda Szczepana Muchy, mieszcząca dom, warsztat i rzeźbiony płot z profilami głów, została przeniesiona do Sieradzkiego Parku Etnograficznego w latach 1987-1991.
Rzeźbić zaczął bardzo późno, zmieniając w ludzkie profile słupy do płotów i sztachety. Nowa palisada miała odgrodzić go od świata i nieżyczliwych sąsiadów. Figury diabłów i szkaradnych postaci z napisami: łajdak, szpicel, drań, pokraka stawiał przed domem. Miały przypominać złym ludziom o doznanych przez Szczepana Muchę krzywdach. Często uważano jego prace za „gorszące”. Używał prostych narzędzi: piły, siekiery, noża i dłuta własnej roboty. Gotowe prace pokrywał czarną bejcą. Ceniony jako twórca ludowy, bliższy jest raczej w swojej aktywności twórczej outsiderom czy twórcom własnego krajobrazu (z fr. Habitants-Paysagistes).
Film prezentowany w sekcji: U ŹRÓDEŁ ART BRUT | POLSKA
Szaleniec na czubku strzały
reż. Claude i Clovis Prévost | Francja 1978, 27’ | Arie editions
Roger Chomeaux, podpisujący się jako Chomo, ma 74 lata. Żyje w odosobnieniu na skraju lasu Fontainebleau, tuż za wioską Achères-la-Forêt, na działce kupionej podczas wojny za niemal bezcen. W ciągu 25 lat, stworzył tu coś, co nazywa: „Village d’Art Préludien” (Wioską sztuki prapoczątku). Jest to zespół budynków wzniesionych z materiałów z odzysku; z gipsu, siatki, kolorowych butelek i martwego drewna. Służyły za schronienie dla jego licznych rzeźb i obrazów. Kiedy odwiedzają go Claude i Clovis Prévost prezentuje swoje najnowsze dzieło – maski pośmiertne i odlewy części ciała, materialne ślady naszej siły i kruchości w ich możliwych wielorakich reinkarnacjach. Film pokazuje to miejsce jak próg innego świata, ukazując je poprzez słowa i dzieła CHOMO, odkrywając w tej przestrzeni ścieżkę wewnętrznej podróży autora. „Prawdziwy artysta nie potrzebuje dyplomów: artysta to natchniony robotnik” – twierdzi Chomo i dodaje. – „Uwielbiam zaczynać. Zaczynać! Zawsze zaczynać. Jestem jak owady, jak pszczoły – zawsze pełen nadziei. Życie to nieustanna metamorfoza.” Mówi też, że las jest jego królestwem: „Las mówi, szepcze mi sekrety: język natury to wielka, wolna dyscyplina.”
Film prezentowany w sekcji: PAMIĘĆ i RATUNEK: Village d’art Préludien de Chomo
I graffiti della mente. Myśli wyryte w kamieniu
reż. Pier Nello et Erika Manoni | Włochy 2002, 20’ | Blue Films Rome
Dziedziniec szpitala psychiatrycznego w Volterze, we Włoszech, to jedyne miejsce, gdzie pacjenci mogą zobaczyć niebo i odetchnąć świeżym powietrzem – podczas spaceru. Niektórzy grają w karty, inni rozmawiają lub palą wygrzebane niedopałki. Jeden z nich, trzydziestodwuletni mężczyzna, zawsze trzyma się na uboczu: Fernando Oreste Nannetti (1927–1994) nie odzywa się do nikogo, ale codziennie zapisuje fasady budynku, ryjąc litery w kamieniu metalową końcówką od pasa swojego kaftana.
Przez dziewięć lat (1959–1961 i 1968–1973) tworzy pod gołym niebem kamienną księgę – monumentalne dzieło pisane, które rozciąga się na długości 70 metrów szpitalnego muru.
Te wyryte teksty, których pismo przypomina znaki etruskie, odsłaniają zdumiewający świat – zawieszony między snem a rzeczywistością, nauką a wyobraźnią. Nannetti wymyśla sobie rodzinę, niekiedy nadając jej papieskie lub królewskie pochodzenie. Przekonany, że pozostaje w łączności z istotami nadprzyrodzonymi i kosmicznymi, poetycko zapisywał swoje kontakty z wszechświatem międzygwiezdnym – ale i z samą ziemią oraz jej wnętrzem. „Astronauta, inżynier górnictwa systemu mentalnego” – tak siebie określa. Przyjmuje również tytuł: „pułkownik astralny”.
Lucienne Peiry
Film prezentowany w sekcji: PAMIĘĆ i RATUNEK: Nannetti
Kalwaria Marii Wnęk
reż. Andrzej Różycki | Polska 1988, 18’ | WFO (Wytwórni Filmów Oświatowych)
Sylwetka Marii Wnęk (1922-2005) – malarki z Olszanki koło Nowego Sącza. Realizatorzy filmują ją na tle pielgrzymki do Kalwarii Zebrzydowskiej. W filmie wykorzystano obrazy Marii Wnęk ze zbiorów Okręgowego Muzeum Sztuki w Nowym Sączu, Szpitala Psychiatrycznego w Kobierzynie oraz prywatnych zbiorów dr. Andrzeja Stępniewskiego.
Ukończyła zaledwie cztery klasy. W rodzinnej wsi uważano ją za osobę niespełna rozumu. Była bardzo religijna. W wieku 16 lat złożyła śluby czystości, których nigdy nie złamała. Pracowała fizycznie w różnych firmach. Po przejściu na rentę inwalidzką dorabiała sprzątaniem w Nowym Sączu. Wtedy też zaczęła malować, twierdząc, że każe jej to robić sam Bóg. Zapełniała prace postaciami świętych na jednej stronie, a na drugiej zapisywała przesłanie do świata. Żyła w samotności, w ciągłej obawie przed zagrożeniami. Była częstą pacjentką w szpitalu psychiatrycznym w Kobierzynie. Jej prace znajdują się w Collection Art Brut w Lozannie, Visionary Art Muzeum w Baltimore oraz w Muzeum Arts & Marges w Brukseli.
Film prezentowany w sekcji: U ŹRÓDEŁ ART BRUT | POLSKA
Ogród botaniczny Anny Zemánkovej
reż. Philippe Lespinasse, Andress Alvarez | Szwajcaria 2017, 27’ | Kolekcja Art Brut w Lozannie
Anna Zemánková urodziła się w 1908 roku w Ołomuńcu na Morawach. Od najmłodszych lat pociągało ją rysowanie, jednak spotykała się z niezrozumieniem otoczenia. W 1933 roku wyszła za mąż, a w 1948 roku rodzina osiedliła się w Pradze. Pracowała jako technik dentystyczny, lecz zrezygnowała z zawodu po urodzeniu drugiego syna. Śmierć jednego z synów i epizody depresyjne spowodowały przełom w jej życiu. Zaczęła rysować mając ponad 50 lat. Początkowo używała pasteli, tworząc na dużych arkuszach papieru. Z czasem rozwinęła innowacyjną technikę łączącą ołówek, tusz, farby, perforację, kolaż, wycinanie, tłoczenie, a nawet haft.
W procesie przypominającym tworzenie mediumiczne, zaczynała rysować około czwartej nad ranem, w stanie głębokiej koncentracji. Świt wydawał się wprowadzać ją w stan ekstazy, sprzyjający odbieraniu magnetycznych sił płynących z równoległego świata. Jej prace to fantasmagoryczny zielnik promiennych kwiatów i roślin, w rozświetlonym feerii barw. Z wiekiem postępująca cukrzyca ograniczała jej ruchy i możliwości pracy. Wspierana i zachęcana przez synów, poświęciła się twórczości artystycznej przez 25 lat, tworząc kilka tysięcy prac.
Film prezentowany w sekcji: U ŹRÓDEŁ ART BRUT | CZECHY
Mistrz Nikifor
reż. Jan Łomnicki | Polska 1956, 6’ | WFDiF
Epifaniusz Drowniak zwany Nikiforem Krynickim (1895-1968) jest uosobieniem polskiego Art Brut na świecie, jednak w Polsce jego dzieła są nadal zaliczane do sztuki naiwnej. Tworzył na kawałkach tektury, okładkach zeszytów, skrawkach papieru. W filmie Jana Łomnickiego widzimy i samego Nikifora przy pracy w krynickim parku, i jego obrazy: emanujące harmonią i kruchym pięknem arcydzieła kompozycji i koloru.
Film prezentowany w sekcji: U ŹRÓDEŁ ART BRUT | POLSKA
Karuzela Małego Piotra
reż. Philippe Lespinasse | Francja 2012, 15’ | La Fabuloserie & Locomotiv Films
Pierre Avezard, zwany Małym Piotrem (1909-1992) urodził się w Vienne-en-Val, w departamencie Loiret (Region Centralny) jako wcześniak dotknięty zespołem Franceschettiego-Kleina. Głuchoniemy od urodzenia Pierre przez całe życie wypasał krowy. Jego inteligencja i kreatywność objawiły się, gdy skonstruował dla swego gospodarza podajnik pożywienia i mechaniczną akuszerkę dla krów, a dla siebie podwieszane łóżko (miało go chronić przed złośliwościami kolegów). Jego najsłynniejszy wynalazek – „karuzelę” zaczął budować w 1937 roku w stodole gospodarza. Przez kolejnych 40 lat, w chwilach wolnych od pracy, tworzył używając puszek, kawałków metalu, drewna, opon. Swój maneż wyposażył w panel kontrolny zasilany przez mały silnik elektryczny, który następnie, poprzez system pasów i przekładni, uruchamiał „scenki rodzajowe”. Ich bohaterem często był on sam. Karuzela stała się lokalną atrakcją. Często gościła ekipy telewizyjne. Jeden z dokumentów („Petit Pierre”) nakręcony przez Emmanuela Clot w 1980 roku zdobył nawet Cezara na Festiwalu w Cannes (najlepszy krótki metraż) i był nominowany do amerykańskiego Oskara. Jego fragmenty znalazły się w tym filmie.
Film prezentowany w sekcji: PAMIĘĆ i RATUNEK: La Manège de Petit Pierre
Michael Golz, kartograf
reż. Philippe Lespinasse, Andress Alvarez | Szwajcaria 2017, 33’ | Kolekcja Art Brut w Lozannie
„Athosland” (kraina Athosa) to wyimaginowany kraj stworzony od podstaw przez Michaela Golza (rocznik 1957). To dzieło jego całego życia, nad którym nieprzerwanie pracuje od najmłodszych lat. W tym fikcyjnym świecie, pełnym gór, wzgórz i zielonych dolin z płynącymi rzekami, elementy zaczerpnięte z rzeczywistości współistnieją z tym, co dziwne i cudowne. Kraj przecina gęsta sieć autostrad i linii kolejowych, a miasta i wioski, które go tworzą, są wyposażone we wszystkie niezbędne do życia codziennego instytucje: sklepy, kawiarnie, kina, a także urzędy pocztowe i banki… Można tu płacić guzikami od marynarki, źdźbłami trawy, a nawet liśćmi drzew. Mieszkańcy nie podlegają żadnym ograniczeniom. Ich wolność jest absolutna! Ten, kto nie chce pracować, może do woli korzystać z urlopu i bawić się, ponieważ jego miejsce zajmują roboty. Choć kraj Athosa jawi się jako idylliczny, nie brakuje w nim także niebezpieczeństw i zła. Przybierają one postać złowrogich bestii. Uniwersum Michaela Golza rozwija się i powiększa dzień po dniu w postaci imponującej mapy topograficznej. Po złożeniu poszczególnych części – dziś to już nie mniej niż 1200 kartonowych arkuszy, osiągających powierzchnię około 14 x 17 metrów.
Film prezentowany w sekcji: NOWE ODKRYCIA
Odette Picaud, zbieraczka wspomnień
reż. Danilo Proietti | Francja 2024, 20’ | PiF
Cykl „Parcours Irréguliers” (Podróże niezwykłe) rzuca światło na współczesnych twórców i kolektywy artystyczne, które wciąż aktywnie działają. Portret artysty zamknięty w trwającym 20 minut filmie, skupia się na wywiadzie dotyczącym drogi twórczej artysty, jego podejściu do sztuki, technikach i materiałach, z których korzysta. Ważne są też źródła inspiracji i motywacje. W trakcie rozmowy poruszane są również – tam, gdzie to zasadne – relacje ze światem sztuki, rynkiem artystycznym oraz niszą, w której artysta lub twórca funkcjonuje. To czwarty odcinek serii, którego bohaterką jest bretońska twórczyni o pseudonimie Odette Picaud. Kolektyw PiF towarzyszy jej podczas procesji zorganizowanej na półwyspie Crozon, a także w jej pracowni. Śledzimy artystkę w jej praktyce polegającej na nadawaniu nowego życia resztkom cywilizacji – prawdziwym akcie ponownego zaczarowania codzienności.
Film prezentowany w sekcji: NOWE ODKRYCIA
Pokrewne dusze. Hołd dla Judith Scott
reż. Weronika Dziková, Kateřina Havlíčková | Czechy 2025, 2’
Judith Scott (1943–2005) była głucha i miała zespół Downa. Tworzyć zaczęła dopiero w wieku czterdziestu trzech lat, po tym jak w 1987 roku trafiła do Creative Growth Art Center. Uwielbiała paski materiału, włóczkę i sznurek, którymi z pasją owijała i wiązała różne przedmioty codziennego użytku, takie jak klucze, plastikowe rurki, koła rowerowe czy wózek sklepowy. Tak powstawały jej abstrakcyjne dzieła w kształcie gniazd i kokonów. Dziś prace Scott znajdują się dziś w stałych kolekcjach Museum of Modern Art (MoMA), San Francisco Museum of Modern Art, American Folk Art Museum, Museum of Everything oraz szwajcarskiej Collection de l’Art Brut.
Minimalistyczny film animowany z radosnym przesłaniem powstał w 2025 roku jako praca semestralna studentek II roku animacji na Uniwersytecie Tomasza Baty w morawskim Zlínie. To mały hołd dla znakomitej amerykańskiej twórczyni Art Brut – Judith Scott. Film Dzikovej i Havlíčkovej, wyraźnie inspirowany kreatywnym i pełnym zabawy podejściem do świata, tak charakterystycznym dla prawdziwych twórców Art Brut, wzmacnia improwizowana muzyka Włocha, Donatella Pisanella. To dowód na to, że Art Brut może inspirować także inne obszary współczesnej sztuki.
Film prezentowany w sekcji: U ŹRÓDEŁ ART BRUT | CZECHY
Stanisław Zagajewski – Ars Mea, Lux Mea
reż. Andrzej Papuziński | Polska 1978, 17’ | WFO (Wytwórni Filmów Oświatowych)
Filmowa ballada o nieprofesjonalnym twórcy z Włocławka, Stanisławie Zagajewskim. Data i miejsce jego urodzin są nieznane. Został porzucony przez matkę w wieku dwóch lat przed kościołem w Warszawie. W dzieciństwie tułał się po różnych sierocińcach. Później nauczył się zawodu murarza. Następnie został zatrudniony przy renowacji sztukaterii na warszawskiej starówce. Równocześnie zaczął lepić z gliny postacie zwierząt, ptaków, kwiaty oraz rzeźby sakralne i monumentalne płaskorzeźby. W 1952 roku porzucił pracę, zamieszkał w zrujnowanym budynku i całkowicie poświęcił się rzeźbie. Ostatecznie osiedlił się we Włocławku, gdzie – dzięki wsparciu dyrektora fabryki ceramiki – mógł wypalać swoje rzeźby. W 1965 roku prace Zagajewskiego pokazano na wystawie ,,Inni” w warszawskiej Zachęcie. Najpełniejszy zbiór (stała ekspozycja – ponad 120 rzeźb, w tym kilka ołtarzy) jest własnością Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku. Rzeźby Zagajewskiego mają także w swojej kolekcji m.in. Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, Muzeum Śląskie w Katowicach, Muzeum Etnograficzne w Toruniu i Collection de l’Art Brut w Lozannie oraz kolekcjonerzy indywidualni. Zmarł 4 kwietnia 2008 roku.
Film prezentowany w sekcji: U ŹRÓDEŁ ART BRUT | POLSKA
Świat Martina Sabaki
reż. Lubor Patsch | Czechosłowacja 1988, 10’
Archiwalny materiał filmowy o Martinie Sabace ze Východnej na Słowacji, który przez połowę zawodowego życia pracował jako szewc w Liptowskim Mikułaszu. Następnie został magazynierem transportowym na dworcu kolejowym w Popradzie, gdzie pracował aż do przejścia na emeryturę w 1986 roku. Wtedy też przeszedł zawał serca, co stało się punktem zwrotnym w jego życiu. Odkrył nową pasję – poszukiwanie porzuconych przedmiotów na odległych wysypiskach i tworzenie z nich miniatur zamków, pałaców, kościołów i rzeźb. Jego niezwykle barwne i pomysłowe kompozycje zdobiły najbliższe otoczenie jego domu. Powrócił też do szewstwa, wykonując buty dla mieszkańców Východnej i okolic. Czas uchwycony w filmie, to początek twórczej drogi Sabaki. Przez kolejne 30 lat stworzył dziesiątki niezwykłych obiektów, w tym wielkoformatowe modele ikon światowej architektury i rzeźby, takie jak: Zamek Bratysławski, Zamek Bojnicki, Most Tower Bridge w Londynie, Wieża Eiffla, Statua Wolności, Chińska Pagoda, Pomnik Chrystusa Odkupiciela w Rio de Janeiro, Kościół Mariacki w Krakowie i wiele innych. Zmarł w 2016 roku, w wieku 91 lat. Dzięki staraniom Pavla Konečný’ego udało się ten „świat” zachować. Teraz trwa zbiórka crowdfundingowa na renowację i dalsze utrzymanie obiektów.
Film prezentowany w sekcji: U ŹRÓDEŁ ART BRUT | CZECHY
Chomo i jego Wioska Sztuki Prapoczątku: Dni Otwarte 2022
reż. Danilo Proietti | Francja 2022, 14’ | PIF & Stowarzyszenie Amis de Chomo
W wyniku współpracy między Patrimoines irréguliers de France a Stowarzyszeniem Przyjaciół Chomo, Dni Otwarte 2022 stały się pierwszym wspólnie zorganizowanym wydarzeniem obu tych organizacji. Ten reportaż przypomina najważniejsze momenty weekendu, łączącego animacje, zwiedzanie z przewodnikiem i chwile wspólnego świętowania. Dzięki relacjom odwiedzających oraz Amélie Danchin, przewodniczącej stowarzyszenia, (na nowo) odkrywamy anegdoty związane z historią Wioski Sztuki Prapoczątku, a jednocześnie zagłębiamy się w teraźniejszość i przyszłość tego wyjątkowego miejsca, ożywianego energią obu stowarzyszeń.
Film prezentowany w sekcji: PAMIĘĆ i RATUNEK: Village d’art Préludien de Chomo
Weree
reż. Tal Amiran | UK, Niderlandy 2023, 15’
Reżyser Tal Amiran to wielokrotnie nagradzany twórca filmowy pracujący w Londynie. Jego filmy były prezentowane na ponad stu międzynarodowych festiwalach filmowych, m.in. BFI London Film Festival, AFI DOCS, Hamptons International Film Festival i Hot Springs Documentary Film Festival, zdobywając liczne nagrody. Film „Weree” to już czwarty krótki metraż w dorobku reżysera, kontynuujący jego wnikliwe i odkrywcze badanie złożonej tematyki migracji oraz pracy w przestrzeni publicznej. W filmie opowiadającym o afrykańskim uchodźcy i twórcy Weree, starającym się odnaleźć w zachodnim społeczeństwie poprzez tworzenie Art Brut, Amirana interesuje głównie, w jaki sposób spontaniczna kreatywność może pomóc człowiekowi odzyskać pewność siebie i pomóc w radzeniu sobie z traumą.
Film prezentowany w sekcji: NOWE ODKRYCIA
Zdeněk Košek
reż. Bruno Decharme | Francja, Czechy 2005, 15’ | Stowarzyszenie abcd
Zdeněk Košek (1949-2015) mieszkał w Ústí od czasu, gdy wyuczył się zawodu typografa i rozpoczął tam pracę jako drukarz. Rysował także dowcipy do regionalnych czasopism, a równocześnie zajmował się w miarę klasycznym malarstwem inspirowanym twórczością Van Gogha. Od 1985 roku głęboka trauma psychiczna zmieniła jego postrzeganie świata. W zeszytach znalezionych w śmietniku zapisywał wszelkie informacje pogodowe. Był przekonany, że to ważne, że jest odpowiedzialny za pogodę na całym świecie. Wierzył, że dzięki kontroli zjawisk przyrody, stworzeniu własnego systemu meteorologicznego, zdoła ochronić świat przed grożącym mu kataklizmem. Poprzez swoje diagramy starał się odnaleźć porządek w chaosie. Film zawiera wywiad ze Zdenkiem Koškiem, który przeprowadziła Terezie Zemánková.
Film prezentowany w sekcji: U ŹRÓDEŁ ART BRUT | CZECHY
Żar…
reż. Andrzej Kwasiborski, Radosław Łabarzewski | Polska 2023, 10’ | POKiS, znalezienie.pl & Kolekcja Art Brut AK
Istnieje duże prawdopodobieństwo, że zaraz po urodzeniu krótko przebywał w obozie koncentracyjnym. Dziś trudno to zweryfikować. Do kraju przyjechał z Niemiec zachodnich w 1947 roku z transportem polskich sierot. Na szyi miał zawieszoną kartę z nazwiskiem i datą urodzin. Miał wtedy zaledwie 3 lata. Krótki film o Henryku Żarskim (rocznik 1944) i jego żarliwej wierze w Boga i sztuce, która zachwyca formą i kolorem. Jego prace są w zbiorach prywatnych i publicznych w całej Europie, w tym tych najważniejszych, jak Muzeum Art Brut w Lozannie.
Film prezentowany w sekcji: U ŹRÓDEŁ ART BRUT | POLSKA