O tym jaki komfort stwarza bycie pisarzem i weterynarzem? Czy opowiadanie bajęd to zajęcie dla głupców? I jak, w Polsce, traktuje się literaturę fantastyczną a jak na to reaguje Radek Rak, laureat Literackiej Nagrody NIKE 2020? Zapraszamy na spotkanie z kolejnym gościem LiterAkcji Płockiego Ośrodka Kultury i Sztuki.
LiterAkcje to rozmowy z polskimi pisarkami i pisarzami o ich książkach, o tym co ich inspiruje, o życiu i o tym co się dzieje wokół? Były częścią wakacyjnego „naPOWIETRZacza Kultury” – cyklicznej, plenerowej imprezy kulturalnej, wymyślonej przez nas na czas pandemii i dostosowanej do nowego reżimu sanitarnego. Ze względu na te ograniczenia, czas wakacji niewiele osób nie mogło wysłuchać tych rozmów. Na szczęście pozostały nam nagrania, które teraz udostępniamy Wam w formie podcastów.
Jednym z gości był Radek Rak, wówczas jeszcze pisarz nominowany do najważniejszych literackich nagród w Polsce. Choć w Lubinie studiował weterynarię i konsekwentnie tego zawodu się trzyma, to zawsze lubił pisać i na szczęście lubił dzielić się swoim pisaniem ze światem. Zadebiutował niedawno, bo w 2014 roku – powieścią „Kocham cię, Lilith”. W 2016 ukazało się „Puste niebo” – jego druga książką, która dzieje się w starym Lublinie, a za którą w 2017 roku otrzymał Złote Wyróżnienie w Nagrodzie Literackiej im. Jerzego Żuławskiego oraz nominację do Nagrody im. Janusza A. Zajdla. Ostatnia powieść – „Baśń o Wężowym Sercu…”
– Cały czas pokutuje w nas, że to musi być coś gorszego. Nie za bardzo rozumiem takie podejście. Żyjemy w kraju, w którym mieliśmy Lema, Dukaja. Mamy noblistkę, która publikowała w „Nowej Fantastyce” – mówi Radek Rak, który przymiotnika „fantastyczna” przy swojej literaturze nic a nic się nie boi. Wręcz przeciwnie dumnie nosi go na ustach.
Rozmowę zaczynamy od „Baśni o wężowym sercu, albo wtóre słowo o Jakubie Szeli”, w której Rak opisał losy Kóby Szeli, jego miłości i nienawiści, i o tym co – jego zdaniem – doprowadziło do rzezi zwanej Rabacją Galicyjską. To powieść o dobru i złu, które jest w każdym z nas, powieść pełna zmysłowej erotyki, magii i ironicznego humoru. Równie fascynujący jak treść jest język powieści, który nie pozwala się od niej oderwać. – Radek Rak świetnie panuje nad słowem, nad różnymi tonacjami polszczyzny, nad jej możliwościami i nad tym, co żyje pośród słów – w przydźwiękach i echach – prawie już niesłyszalne – pisał w laudacji na cześć „Baśni…” prof. Paweł Próchniak, przewodniczący jury Nagrody Literackiej NIKE 2020. Książka wciąga do tego stopnia, że już po kilku kartkach stajemy się jak Szela chamami, czując razy pańskiego bata, a za chwilę wędrujemy przez krainę baśni, czując zapach krwi rabacji z 1846 roku.
– Jestem jak najdalej od tego, żeby bronić Jakuba Szeli, który był zbrodniarzem. Był mordercą. I on absolutnie żadnym Janosikiem nie mógł być i skłamałbym, gdybym go w taki sposób ukazał. Skłamałbym jakbym pokazał rabację jako bunt niewolników, choć na początku chciałem to tak zrobić. Kiedy jednak czytałem dokumenty, głównie z przesłuchań chłopów, to zrozumiałem dlaczego ci chłopi szli mordować panów… Bo chcieli się zemścić, bo każdy miał jakąś osobistą krzywdę, bo nadużycia szlachty był sprzeczne, nie tyle z prawem, tyko z jakimkolwiek człowieczeństwem – mówił Radek Radek.
O formie, w którą ubrał swoją opowieść powiedział: To jest książka, która mogłaby funkcjonować w formie mówionej, bo to też jest kultura, z której ja wyrosła i czerpię… kultura opowieści, kultura przekazu ustnego, dziś bardzo mocno zapomniana.
Zapraszamy na pierwszą część rozmowy z Radkiem Rakiem, z której dowiemy się jak to jest być pisarzem i weterynarzem. I co do tego ma zupa pomidorowa? Dlaczego Rak sięgnął po legendy o Jakubie Szeli i napisał o nim baśń, choć korzystał również ze źródeł historycznych? I skąd wziął się w tej baśni jego przodek Xenes Rak? Dowiemy się też sporo o poprzedniej książce laureata NIKE 2020. I jaki związek ma z nią Tomasz Mann, Gustaw Meyrlink i Terry Pratchett? I dlaczego podczas spotkania z Radkiem Rakiem stanął zegar?
Zapraszamy! Podcast „LiterAkcje” znajdziecie na:
SPREAKER.com (https://www.spreaker.com/show/literakcje)
DEEZER.com (https://www.deezer.com/show/2036622) i
SPOTIFY.com (https://open.spotify.com/show/45N4XZ9IV0EES85rU8EbWF)
PODCAST.GOOGLE.com (https://tiny.pl/7szmx)
YOUTUBE.com (https://youtu.be/jqLMQEVLpq8)
