Płock ponownie stanie się centrum popularyzowania twórczości jednego z najbardziej oryginalnych duetów artystycznych XX wieku – Stefana i Franciszki Themersonów. 17, 18 i 19 wszyscy, którzy odwiedzą festiwal, będą mieli okazję poznać niezwykły dorobek artystyczny tej pary. Co w programie tegorocznej edycji? Spotkania literackie, wystawy, koncerty, a przede wszystkim wiele interesujących warsztatów.
Tegoroczną, jubileuszową edycję festiwalu rozpoczniemy już 10 października o godz. 18 podczas LiterAkcji z Michałem Rusinkiem. Nasz gość jest literaturoznawcą, ale nie protestuje, kiedy jest przedstawiany jako językoznawca. Zajmuje się przecież retoryką, a ta stoi pomiędzy literaturą i językiem. Sławę, rozpoznawalność zyskał jako sekretarz Wisławy Szymborskiej. Michał Rusinek przygląda się językowi, temu w jaki sposób go używamy i jak go wykorzystujemy. Tekstom jego autorstwa towarzyszą ironia, humor i… duża kultura języka. Wyczulony na absurdy językowe, nie pozostawił suchej nitki na politykach, pisząc książkę „Ptak Dodo, czyli co mówią do nas politycy”. Autor często używa języka ironii, a to mocno zbliża go do twórczości Stefana Themersona. Z kim, jak nie z Rusinkiem rozmawiać właśnie o ironii, grotesce, purnonsensie w kontekście twórczości autora „Wyspy Hobsona”.
17 października (czwartek)
Festiwal oficjalnie rozpoczniemy o godz. 9 projekcją filmu „Komorne” Moniki Kuczynieckiej, w Kinie za Rogiem POKiS im. Themersonów. Film powstał w ramach XII edycji Festiwalu Themersonów w Płocku., został stworzony na bazie plasteliny i jest adaptacją wiersza Stefana Themersona pod tym samym tytułem. W animacji widzimy domek nad rzeką i jego lokatorów – Pana Strusia, Panią Żyrafę oraz dziada i babę, którzy pobierają komorne od lokatorów. Narratorem filmu jest Lech Dyblik. Całość wymyśliła, ulepiła i zmontowała Monika Kuczyniecka – animatorka i reżyserka filmowa z Poznania, która z Płockim Ośrodkiem Kultury i Sztuki współpracuje od kilku lat. W Płocku prowadziła warsztaty WATA 1 i 2 (2017, 2019) oraz Trick (2018). Miała też autorską wystawę, pt. “Bohaterowie filmów, które nie powstały” (2019). Komorne otrzymało również wyróżnienie specjalne 10. Festiwalu Polskiej Animacji O!PLA.
O godz. 10 w Książnicy Płockiej odbędzie gra miejska dla młodzieży pod hasłem „Zobaczyć świat inaczej”. Celem gry jest nie tylko dobra zabawa, ale również inspiracja twórczością Stefana i Franciszki Themersonów. Uczestnicy będą mieli okazję „zobaczyć świat inaczej” – tak, jak widzieli go Themersonowie, którzy łączyli w swoich dziełach elementy surrealizmu, filmu, literatury, a także grafiki. Ich twórczość charakteryzowała się eksperymentami z formą, humorem i głębokim spojrzeniem na rzeczywistość. Udział szkolnych grup zorganizowanych należy zgłosić do 15 października: telefonicznie (24 268 00 15) lub mailowo: oswiata@ksiaznicaplocka.pl. Miejsce: Przestrzeń miejska Starego Miasta w Płocku, start i meta ul. Kościuszki 6, tel. 24 268 00 15. Podczas tego wydarzenia będzie również okazja do zjedzenia urodzinowego tortu z okazji 15-lecia Festiwalu Themersonów!
O godzinie 11 odbędą się warsztaty ilustratorskie z Joanną Rusinek, które odbędą się w Pracowni Działań Twórczych Kolor i Forma (Galeria Wisła, Wyszogrodzka 144). Joanna Rusinek to znana ilustratorka książek i twórczyni animacji. Zapraszamy młodych artystów oraz wszystkich pasjonatów sztuki na spotkanie pełne kreatywnych wyzwań. Warsztaty będą okazją do zgłębienia sztuki inspirowanej twórczością Themersonów, których prace charakteryzowały się eksperymentowaniem z formą, niebanalnym podejściem do narracji oraz łączeniem różnych środków wyrazu, takich jak literatura, film i grafika. Ich nowatorskie podejście do sztuki wizualnej i abstrakcyjnego myślenia zainspiruje uczestników do tworzenia własnych, unikalnych ilustracji.
O godz. 11 oraz 12:30 zapraszamy serdecznie na warsztaty literackie dla licealistów „Świato-ogląd i świato-pogląd”, które poprowadzi Maciej Woźniak – poeta z Płocka. Do tego felietonista muzyczny i literacki. Nominowany do prestiżowych konkursów literackich. Autor wielu tomików wierszy. Spotkania będą doskonałą okazją, by zanurzyć się w fascynujący świat literatury, filozofii i awangardowych idei, czerpiąc inspirację z twórczości Stefana i Franciszki Themersonów.
O godz. 17 zapraszamy na warsztaty pisarskie. Poprowadzi je Martyna Milewska. Martyna Milewska to utalentowana scenarzystka i krytyczka filmowa, absolwentka scenariopisarstwa w Szkole Filmowej w Łodzi oraz filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim, autorka scenariuszy do filmów krótkometrażowych. Warsztaty pod hasłem „Zobaczyć świat inaczej” skierowane są do wszystkich, którzy pragną rozwinąć swoje umiejętności pisarskie oraz spróbować spojrzeć na świat i sztukę z nowej, nieoczywistej perspektywy. Milewska, czerpiąc z własnych doświadczeń, pokaże jak twórczo eksperymentować z narracją i formą literacką, inspirując się codziennością oraz kulturą wizualną. Zapisy na warsztaty można przesyłać mailowo na adres: iwonamarkiewicz@pokis.pl. Wstęp wolny. Miejsce: POKiS (ul. Jakubowskiego 10).
O godz. 18 zapraszamy do Muzeum Mazowieckiego (Oddział „Art déco” Muzeum Mazowieckiego przy ul. Kolegialnej 6) na otwarcie wystawy poświęconej twórczości naszej patronki. Wystawa „Franciszka Themerson – szkic do portretu” ze zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi i Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach będzie czynna do listopada przyszłego roku. Wystawa obejmuje prace Franciszki Themerson – w większości nieprezentowane dotychczas albo prezentowane bardzo rzadko. Dzięki uprzejmości Muzeum Sztuki w Łodzi i Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, które spośród polskich instytucji najwięcej prac Franciszki posiadają w swoich zbiorach, możemy pokazać autonomiczną jej twórczość. Na wystawie zaistnieją wszystkie najważniejsze wątki jej twórczości : malarstwo, rysunek, ilustracja, scenografia. W swoim założeniu muzealna prezentacja jest szkicem do portretu oraz wstępem do pełnej monograficznej wystawy Franciszki Themerson, którą w niedalekiej przyszłości należy zorganizować.
Godzinę później, serdecznie zapraszamy na otwarcie instalacji dźwiękowej Pawła Romańczuka, Sumerian Goblet of Puabi – niezwykłą instalację na 24 mechaniczne bębny będzie można obejrzeć i… posłuchać. Będzie to również okazja do spotkania z autorem. Paweł Romańczuk to muzyk, kompozytor, który od 2006 roku rozwija poszukiwania w dziedzinie nietypowych źródeł dźwięku. Jest założycielem wrocławskiej grupy Małe Instrumenty. Jest autorem muzyki do filmów, spektakli teatralnych. Od lat buduje własne instrumenty, konstrukcje grające, tworzy instalacje dźwiękowe. Sumerian Goblet of Puabi to instalacja inspirowana odkryciem grobowca królowej Puabi w Ur (około 2500 p.n.e.), gdzie znaleziono metalowy kielich, przypominający formą darbukę. Darbuka, o kielichowym kształcie, była tradycyjnie wytwarzana z gliny, drewna, a później metalu, i wywodzi się z rejonów Egiptu, południowej Azji i wschodniej Europy. Instalacja, złożona z nastrojonych membranofonów, wykorzystuje subtelne, niskie alikwoty, tworząc przestrzeń dźwięków, wydobywanych z 24 kielichów, nawiązujących do dawnych instrumentów i ich brzmienia.
18 października (piątek)
Drugi dzień festiwalu zaczniemy od happeningu „Ulica Themersonów”, który rozpocznie się o godz. 10 na Ulicy Themersonów. Happening odbędzie się w przestrzeni miejskiej, gdzie młodzi uczestnicy będą mieli okazję aktywnie uczestniczyć w interaktywnych działaniach, tworząc barwne instalacje, eksperymentując z formą i przestrzenią, a także biorąc udział w nietypowych grach ulicznych.
O godz. 12 zapraszamy do LO im. Władysława Jagiełły na „Rozmowy o Themersonach”. Podczas spotkania uczestnicy będą mieli okazję wziąć udział w inspirujących dyskusjach na temat awangardowego dziedzictwa Themersonów, ich wpływu na sztukę współczesną, a także poznać wiele interesujących faktów z ich życia. Spotkanie odbędzie się z udziałem znawców twórczości Themersonów: Małgorzaty Sady, Klary Kopcińskiej, Renaty Jaskulskiej. Tematem spotkania będzie również książka „Themerson”.
O tej samej godzinie w Pracowni Działań Twórczych Kolor i Forma POKiS w Galerii Wisła (Wyszogrodzka 144) odbędzie się „Był gdzieś haj taki kraj…” Otwarcie wystawy pokonkursowej XII Ogólnopolskiego Biennale Grafiki Dzieci i Młodzieży. Będzie to doskonała okazja, aby podziwiać kreatywne i różnorodne prace młodych twórców.Wystawa ta nie tylko prezentuje najwybitniejsze osiągnięcia młodych artystów, ale także promuje rozwój sztuki graficznej wśród dzieci i młodzieży.
O godz. 18 zapraszamy do Płockiej Galerii Sztuki na wernisaż wystawy plakatów Mieczysława Wasilewskiego – autora plakatu tegorocznej edycji Festiwalu Themersonów. Eksponowaną wystawę tworzą prace jednego z najwybitniejszych polskich plakacistów, mistrza lapidarnego znaku graficznego, pochodzące z kolekcji własnej artysty oraz ze zbiorów Muzeum Plakatu w Wilanowie i Muzeum Karykatury w Warszawie. Prezentowane plakaty i okładki wyróżniają się niepowtarzalnym stylem, który cechuje dyscyplina myślenia, precyzja formowania zagadnienia i tłumaczenia go na obraz.
Mieczysław Wasilewski jest obdarzony świetnym, inteligentnym poczuciem humoru, które potrafi przenosić do swoich plakatów. Sposób komponowania prac przez artystę, racjonalne i przenikliwe przyglądanie się światu bliskie jest awangardowemu myśleniu i tworzeniu Franciszki i Stefana Themersonów. Maksymalna kondensacja i oszczędność form, prostota przekazu ważnych treści są obecne w ich sztuce. Mieczysław Wasilewski swoje prace nazywa „szaradami graficzno-pojęciowymi”, Franciszka Themerson mówiła o swoich „obrazach bi-abstrakcyjnych”.
19 października (sobota)
Trzeciego dnia o godz. 16 zapraszamy na kolejne LiterAkcje – spotkanie z filmoznawczynią Małgorzatą Radkiewicz wokół jej książki „Modernistki o kinie. Kobiety w polskiej krytyce i publicystyce filmowej 1918-1939″, które odbędzie w Kinie za Rogiem POKiS (Jakubowskiego 10). Bohaterkami książki są kobiety – krytyczki, dziennikarki, reżyserki, scenarzystki, które w znaczącym stopniu przyczyniły się do rozkwitu polskiej sztuki filmowej w dwudziestoleciu międzywojennym. Podczas spotkania nie raz wybrzmi imię i nazwisko Franciszki Themerson, która wspólnie z mężem, Stefanem, w latach 30. XX w. zrealizowała siedem awangardowych filmów, zajmowała się krytyką filmową i teorią kina. Małgorzata Radkiewicz na co dzień związana z Instytutem Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się problematyką tożsamości kulturowej we współczesnym kinie oraz twórczością kobiet w kinie, fotografii i sztuce współczesnej. To będzie rozmowa o kobietach w sztukach wizualnych, o twórczyniach kina, o miłości do kina i… o Themersonach!
Zwieńczeniem festiwalu będzie koncert Lecha Janerki w sali koncertowej POKiS (ul. Jakubowskiego 10), który rozpocznie się o godz. 19. Lech Janerka to legendarny artysta polskiej sceny alternatywnej, znany z niezwykle oryginalnych tekstów oraz charakterystycznych brzmień, zaprezentuje swoje największe hity, jak również utwory mniej znane, które łączą wyjątkową poezję z wyrazistą muzyką. To wyjątkowa okazja, aby posłuchać twórczości jednego z najbardziej wpływowych artystów polskiego rocka. Bilet 40 zł (z Kartą Płocczanina), 50 zł. Bilety do kupienia w bileterii POKiS (ul. Jakubowskiego 10) oraz na bilety.pokis.pl.
Udział w wydarzeniach (z wyjątkiem koncertu Lecha Janerki) jest bezpłatny.
Festiwal Themersonów odbywa się pod honorowym patronatem Prezydenta Miasta Płocka Andrzeja Nowakowskiego. Partnerem Festiwalu jest Samorząd Województwa Mazowieckiego.
Organizator: Płocki Ośrodek Kultury i Sztuki im. Themersonów, Urząd Miasta Płocka
Partnerzy: Muzeum Mazowieckie, Płocka Galeria Sztuki, Książnica Płocka, LO im. Władysława Jagiełły, Mediakolor, Rynex.
Więcej na pokis.pl, themersonlab.pl
